"We hebben een bredere win-win bereikt dan 'alleen' een aardgasvrije school”
De eerste volledig gerenoveerde aardgasvrije basisschool in het innovatieprogramma Aardgasvrije en Frisse Basisscholen is een feit! Bij de start van dit schooljaar opende basisschool De Zonheuvel in Driebergen de deuren van haar aardgasvrije gebouw. “We hebben samen hier iets heel moois voor elkaar gekregen”, zegt wethouder Chantal Broekhuis.
Basisschool De Zonheuvel is gehuisvest in hartje Driebergen-Rijsenburg, in een gebouw dat daar is neergezet in 1967. Na ruim 40 jaar gebruik besloot de gemeente in 2012 dat het tijd werd de school te renoveren. “We wilden aanvankelijk een Bijna Energie Neutraal Gebouw (BENG) ervan maken”, zegt wethouder Broekhuis. “Maar al op het moment van aanbesteden bleek dat we een renovatie financieel niet rondkregen. We wilden omschakelen naar nieuwbouw met woningbouw om het plan haalbaar te maken. Dat stuitte op weerstand vanuit de buurt en de school; het paste niet bij de allure van het Burgemeesterspark.” De subsidie aardgasvrije scholen bood uitkomst. De aardgasvrije renovatie gaf financiële ruimte in de exploitatie van het schoolgebouw en de subsidie droeg bij aan de benodigde investering. Zo kwam alsnog de businesscase rond. Later, toen door prijsontwikkelingen opnieuw een financieel tekort ontstond, kon de school op aanraden van Platform31 de vergoeding voor de Materiële Instandhouding (MI) inzetten voor onderhoud en energie en daarmee de businesscase weer rondkrijgen.
Even wennen aan aardgasvrij
“Zo’n renovatie voor elkaar krijgen, is dus geen sinecure”, blikt Broekhuis terug. Daarvoor moest ook tijdelijke huisvesting worden geregeld. “Dat was nog best ingewikkeld, want de klassen zijn verdeeld over drie locaties in een andere wijk. En het is nogal wat als zo’n school een jaar lang verdeeld is. Gelukkig hadden de school en ouders dit er wel voor over. Zij wilden juist die renovatie naar een aardgasvrije school zien en daarvoor dit op de koop toenemen. Wat wel hielp, is dat de tijdelijke huisvesting beter was dan het oude schoolgebouw.”
Bij de start van het nieuwe schooljaar mochten de kinderen terug naar hun oude, vertrouwde, maar nu ook aardgasvrije schoolgebouw. “Dat wordt nog even wennen”, zegt Broekhuis. “Het oude gebouw kende geen klimaatinstallaties en nu zijn er allemaal knoppen die de onderwijzers moet bedienen.” Bovendien moet de apparatuur fijngesteld worden op het gebruik. Zo is het niet de bedoeling dat docenten een raampje openzetten als het benauwd wordt, maar de installateur bellen.
Voorbeeld voor onderwijssector en gemeente
Voor de gemeente is de renovatie van de basisschool enorm waardevol. “De kennis en ervaring die we hiermee hebben opgedaan, willen we inzetten voor het verder verduurzamen van onze schoolgebouwen en wijken”, vertelt de wethouder. Een groot deel van de schoolgebouwen in de gemeente is ook rond de 40 jaar oud en zijn zowel architectonisch als bouwtechnisch vergelijkbaar. Die gebouwen wil de gemeente de komende 10 jaar duurzaam renoveren naar BENG en aardgasvrij. Bovendien moet een deel van de gemeente energieneutraal zijn in 2035.
“We hebben als gemeente echt een duurzame ambitie en willen dat stapje voor stapje met de samenleving mogelijk maken”, vertelt de wethouder. “Dankzij dit renovatieproject willen we nu in de herijking van ons Integraal Huisvestingsplan verder gaan dan BENG en volledig energieneutrale gebouwen gaan opleveren. Ook in de vertaling van de regionale energiestrategie naar ons lokale plan willen we de koppeling tussen energieneutrale schoolgebouwen en aardgasvrije woningen maken.”
Steun en betrokkenheid
Een stad of wijk verduurzamen doe je samen volgens wethouder Broekhuis. “Tijdens het proces zijn veel gesprekken gevoerd met de school, ouders en buurt over de planvorming. Een school is een parel in de wijk. De betrokkenheid is groot. Zo’n traject doe je samen. Daarom moet je het gesprek aangaan, laten zien dat je een gedeelde doelstelling hebt en jezelf kwetsbaar durven opstellen. Dat leverde veel steun en betrokkenheid op. Uiteindelijk leidde de renovatie tot een hechtere gemeenschap en een steviger positie van de school in de wijk. Eigenlijk hebben we dus een veel bredere win-win bereikt dan ‘alleen’ een aardgasvrije school.”
Hechtere gemeenschap
Broekhuis heeft eigenlijk een nog grotere droom. “Het liefst wil ik dat onze scholen ook energie opwekken voor de wijk. Dat lijkt me een mooie volgende stap voor De Zonheuvel, die leidt tot een nóg steviger positie binnen en betere verbinding met de wijk.” Volgens de wethouder heeft het verduurzamen van een schoolgebouw immers grote impact. “We doen dit voor onze toekomst. Daarom is het logisch dat je start bij de kinderen. Een aardgasvrij schoolgebouw geeft hen een goede basis voor energiezuinig denken en doen. Ook is het makkelijker om het gesprek over duurzaamheid te starten vanuit die kinderen. Daarom is het schoolgebouw een logisch startpunt als je wijken gaat verduurzamen. Het gebouw heeft een hele belangrijke functie in de wijk en dient als voorbeeld. Met zo’n renovatieproject creëer je een hechtere gemeenschap die samen nadenkt over aardgasvrij. Dat hebben we met De Zonheuvel gezien. Dat heeft nu een prachtig gerenoveerd, aardgasvrij schoolgebouw, omdat we samen de schouders eronder hebben gestoken.”
Meer informatie
Basisschool De Zonheuvel is een van de pilots in het innovatieprogramma Aardgasvrije en Frisse Basisscholen. Lees meer over het innovatieprogramma, de inzichten en ervaringen.